Ô nhiễm không khí là gì? Nguyên nhân & Thực trạng ở Việt Nam và thế giới

Ô nhiễm không khí ngày càng gia tăng tại Việt Nam và trên toàn thế giới. Nếu không được khắc phục kịp thời có thể gia tăng dịch bệnh, suy giảm sức khỏe và là dấu hiệu cảnh báo của ngày tận thế. Vậy ô nhiễm không khí là gì? Thực trạng ô nhiễm tại Việt Nam và thế giới như thế nào? Câu trả lời sẽ được chuyên gia Primer chia sẻ chi tiết trong bài viết này.

Ô nhiễm không khí là gì?

Ô nhiễm không khí xảy ra khi có sự xuất hiện của các chất gây ô nhiễm trong bầu khí quyển ở mức độ cao hơn bình thường. Những chất này có thể là khí, bụi mịn hoặc các hạt nhỏ khác, gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe con người và môi trường.

Bạn có thể tưởng tượng không khí như một tấm chăn bảo vệ Trái Đất. Khi tấm chăn này bị bẩn, nó không còn thực hiện tốt chức năng của mình nữa. Đó chính là ô nhiễm không khí.

Ô nhiễm không khí đang là vấn nạn mà con người cần giải quyết
Ô nhiễm không khí đang là vấn nạn mà con người cần giải quyết

Thực trạng ô nhiễm không khí tại Việt Nam và trên thế giới

1. Tại Việt Nam

Việt Nam đang phải đối mặt với tình trạng ô nhiễm không khí ngày càng nghiêm trọng, đặc biệt là ở các thành phố lớn. Bạn có biết không? Hà Nội và TP.HCM thường xuyên nằm trong top những thành phố ô nhiễm nhất thế giới. Chỉ số chất lượng không khí (AQI) của hai thành phố này thường xuyên ở mức “không lành mạnh” hoặc thậm chí “nguy hiểm”.

Một số con số đáng báo động:

  • 60,000 ca tử vong mỗi năm liên quan đến ô nhiễm không khí (theo WHO)
  • 5% GDP bị thất thoát do các vấn đề sức khỏe liên quan đến ô nhiễm không khí

Bạn có thể tưởng tượng không, mỗi lần bạn hít thở ở Hà Nội, có thể bạn đang hít vào lượng bụi mịn tương đương với việc hút 5 điếu thuốc lá một ngày. Đây chính là nguyên nhân gây gia tăng bệnh ung thư phổi tại Việt Nam.

2. Trên thế giới

Ô nhiễm không khí là gì? Nó không chỉ là vấn đề của riêng Việt Nam mà là thách thức toàn cầu. Theo báo cáo của WHO, 9/10 người trên thế giới đang hít thở không khí ô nhiễm. Điều này có nghĩa là gì? Hãy tưởng tượng trong một phòng có 10 người, thì có đến 9 người đang phải “uống” một ly nước bẩn mỗi ngày – đó chính là tình trạng của không khí chúng ta đang hít thở.

Chỉ số chất lượng không khí (AQI) trung bình của một số thành phố ô nhiễm nhất thế giới (số liệu 2023):

Thành phốAQI trung bình
New Delhi160
Lahore157
Dhaka150
Hà Nội140
Jakarta135

Bạn có nhận ra điều gì không? Hầu hết các thành phố này đều nằm ở châu Á. Điều này cho thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề ô nhiễm không khí tại khu vực này.

Thực trạng ô nhiễm không khí tại Việt Nam đang rất đáng báo động
Thực trạng ô nhiễm không khí tại Việt Nam đang rất đáng báo động

3. So sánh thực trạng ô nhiễm 5 nước trọng điểm

Bạn có bao giờ tự hỏi, tình hình ô nhiễm không khí ở Việt Nam so với các nước khác như thế nào không?

  • Việt Nam:
    • AQI trung bình: 100-150 (không lành mạnh cho nhóm nhạy cảm)
    • PM2.5: 28.2 µg/m³ (2021)
  • Trung Quốc:
    • AQI trung bình: 80-120 (cải thiện đáng kể trong những năm gần đây)
    • PM2.5: 32.6 µg/m³ (2021)
  • Ấn Độ:
    • AQI trung bình: 150-200 (không lành mạnh)
    • PM2.5: 58.1 µg/m³ (2021)
  • Mỹ:
    • AQI trung bình: 30-50 (tốt đến vừa phải)
    • PM2.5: 9.1 µg/m³ (2021)
  • EU (trung bình):
    • AQI trung bình: 20-40 (tốt)
    • PM2.5: 12.2 µg/m³ (2021)

Có thể thấy rằng, Việt Nam đang ở mức khá cao so với tiêu chuẩn WHO (10 µg/m³ cho PM2.5), nhưng vẫn tốt hơn so với Ấn Độ. Trong khi đó, các nước phát triển như Mỹ và EU đã đạt được những tiến bộ đáng kể.

Tuy nhiên, đừng nản lòng! Trung Quốc đã cho thấy rằng với những nỗ lực quyết liệt, chất lượng không khí có thể được cải thiện đáng kể trong thời gian ngắn. Từ năm 2013 đến 2021, nồng độ PM2.5 ở Bắc Kinh đã giảm hơn 50%.

>> Đọc ngay:

Ô nhiễm môi trường là gì? Nguyên nhân và thực trạng hiện nay

Ô nhiễm môi trường đất là gì? Nguyên nhân và cách khắc phục

Ô nhiễm ánh sáng là gì? Nguyên nhân, tác hại và biện pháp khắc phục

Nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí

1. Khí thải từ phương tiện giao thông

Bạn có biết rằng mỗi lần bạn lái xe, bạn đang góp phần tạo ra một lượng khí thải lớn cho thành phố không? Khí thải từ xe cộ chứa nhiều chất độc hại như carbon dioxide (CO2), nitrogen oxides (NOx) và bụi mịn PM2.5, PM10. Nếu mỗi chiếc xe là một ống khói di động, thì với hàng triệu chiếc xe trên đường phố mỗi ngày, chúng ta đang sống trong một “nhà máy” khổng lồ.

Khí thải từ phương tiện giao thông

2. Khói bụi từ các nhà máy

Các nhà máy, đặc biệt là nhà máy nhiệt điện than, là tác nhân chính trong câu chuyện ô nhiễm không khí. Chúng thải ra bầu trời hàng tấn khói bụi mỗi ngày. Bạn có thể hình dung: Một nhà máy nhiệt điện than có thể tạo ra lượng khí thải tương đương với 500,000 chiếc ô tô chạy liên tục trong một năm.

3. Hoạt động đốt cháy

Việc đốt rác, rơm rạ vẫn còn phổ biến ở nhiều nơi. Đây là một “thói quen xấu” gây ô nhiễm nghiêm trọng. Bạn có biết không? Chỉ cần đốt 1kg rơm rạ có thể tạo ra lượng khói độc tương đương với khí thải từ 6,000km di chuyển của một chiếc xe hơi.

4. Các hoạt động sản xuất công nghiệp

Các nhà máy sản xuất là nguồn phát thải lớn các chất ô nhiễm không khí. Từ khói thải của các lò nung đến hơi dung môi trong quá trình sản xuất, tất cả đều góp phần làm ô nhiễm bầu khí quyển. Mỗi khi bạn mua một chiếc áo mới, có thể đã có hàng lít nước bị ô nhiễm và hàng mét khối không khí bị “ô nhiễm” trong quá trình sản xuất nó.

Các hoạt động sản xuất công nghiệp

5. Ô nhiễm không khí trong nhà

Bạn có nghĩ rằng không khí trong nhà luôn sạch hơn không khí ngoài trời không? Thật ra, không phải vậy đâu. Ô nhiễm không khí trong nhà cũng là một vấn đề đáng quan tâm. Có những ngôi nhà mới xây có mức độ ô nhiễm không khí cao gấp 2 – 5 lần so với không khí ngoài trời. Nguyên nhân chủ yếu là do các chất độc hại phát ra từ vật liệu xây dựng, sơn tường, và đồ nội thất mới.

6. Ô nhiễm không khí từ nông nghiệp

Nông nghiệp, một ngành được coi là “xanh sạch”, cũng góp phần không nhỏ vào ô nhiễm không khí. Có thể bạn chưa biết, một con bò có thể tạo ra lượng khí metan tương đương với một chiếc xe hơi chạy 12,000km mỗi năm không? Đó là chưa kể đến việc sử dụng phân bón và thuốc trừ sâu quá mức cũng gây ô nhiễm không khí nghiêm trọng.

Tác hại của ô nhiễm không khí 

Tác hại của ô nhiễm không khí là gì? Nó không những gây hại cho sức khỏe, môi trường mà còn gây thiệt hại đến nền kinh tế và các lĩnh vực du lịch trong và ngoài nước. Cụ thể như sau:

1. Ảnh hưởng đến sức khỏe con người

Ô nhiễm không khí là “kẻ giết người thầm lặng”. Nó âm thầm tấn công sức khỏe chúng ta mỗi ngày mà ta không hề hay biết. Mỗi năm, có khoảng 7 triệu người chết vì các bệnh liên quan đến ô nhiễm không khí. Con số này còn lớn hơn số người chết vì AIDS và sốt rét cộng lại.

  • Bệnh hô hấp: Viêm phổi, hen suyễn, COPD
  • Bệnh tim mạch: Đột quỵ, nhồi máu cơ tim
  • Ung thư: Đặc biệt là ung thư phổi

Đáng lo ngại hơn, trẻ em và người già là những đối tượng dễ bị tổn thương nhất. Bạn có biết rằng việc tiếp xúc với không khí ô nhiễm trong thời gian dài có thể làm giảm tuổi thọ của một người đến 1-2 năm không?

2. Gây ra các hiện tượng thời tiết cực đoan

Ô nhiễm không khí không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe mà còn gây ra những hiện tượng thời tiết bất thường. Bạn đã bao giờ nghe về “mưa axit” chưa? Đó là khi các chất ô nhiễm trong không khí hòa tan vào nước mưa, tạo thành acid và “rơi” xuống Trái Đất. Mưa axit có thể ăn mòn tượng đá, làm hư hại mùa màng và gây độc cho các nguồn nước.

Còn “sương mù quang hóa” thì sao? Đây là hiện tượng xảy ra khi các chất ô nhiễm trong không khí phản ứng với ánh sáng mặt trời, tạo thành một lớp “sương mù” độc hại. Nó không chỉ làm giảm tầm nhìn mà còn gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Tại một số thành phố ô nhiễm nặng, đôi khi người dân phải đeo khẩu trang ngay cả trong những ngày nắng đẹp vì sương mù quang hóa.

3. Ảnh hưởng đến môi trường

Ô nhiễm không khí không chỉ ảnh hưởng đến con người mà còn tác động nghiêm trọng đến môi trường tự nhiên. Bạn đã bao giờ thấy một khu rừng “chết” chưa? Đó có thể là hậu quả của ô nhiễm không khí. Các chất ô nhiễm trong không khí có thể làm suy yếu cây cối, khiến chúng dễ bị tấn công bởi sâu bệnh và thậm chí là chết hàng loạt.

Hãy tưởng tượng: Nếu không khí là một tấm chăn bẩn bao phủ Trái Đất, thì mọi sinh vật sống dưới tấm chăn đó đều bị ảnh hưởng. Từ những chú chim không thể bay xa vì khó thở, đến những con cá trong ao hồ bị nhiễm độc từ mưa axit, tất cả đều là nạn nhân của ô nhiễm không khí.

  • Suy giảm đa dạng sinh học: Nhiều loài động, thực vật không thể thích nghi với môi trường ô nhiễm và dần biến mất.
  • Axit hóa đất và nước: Làm thay đổi cấu trúc đất, ảnh hưởng đến sự phát triển của thực vật và sinh vật thủy sinh.
  • Biến đổi khí hậu: Các khí nhà kính từ ô nhiễm không khí góp phần làm trái đất nóng lên, dẫn đến nhiều hệ lụy khó lường.

4. Ảnh hưởng đến kinh tế

Bạn có nghĩ rằng ô nhiễm không khí chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường không? Hãy thử tính toán xem: Chi phí y tế tăng vọt do các bệnh liên quan đến ô nhiễm không khí, năng suất lao động giảm vì người lao động thường xuyên ốm đau, chưa kể đến thiệt hại trong nông nghiệp do mưa axit và sương mù quang hóa.

Theo Ngân hàng Thế giới, mỗi năm ô nhiễm không khí gây thiệt hại kinh tế lên đến 5 nghìn tỷ đô la trên toàn cầu. Đó là một con số khổng lồ, tương đương với GDP của Nhật Bản.

Bảng: Ước tính thiệt hại kinh tế do ô nhiễm không khí gây ra trên toàn cầu

Lĩnh vựcThiệt hại ước tính (tỷ USD/năm)
Y tế2
Nông nghiệp150
Du lịch100
Công nghiệp750

5. Ảnh hưởng đến du lịch

Ô nhiễm không khí cũng có thể là lý do khiến du khách “quay lưng” với một điểm đến. Hãy tưởng tượng: Bạn đã lên kế hoạch cho một chuyến du lịch hoàn hảo, nhưng khi đến nơi, bầu trời xám xịt, không khí ngột ngạt, và bạn phải đeo khẩu trang suốt ngày. Chắc chắn không phải là trải nghiệm du lịch mà bạn mong đợi, phải không?

Nhiều thành phố nổi tiếng như Bắc Kinh, New Delhi đã phải đối mặt với sự sụt giảm du khách nghiêm trọng do vấn đề ô nhiễm không khí. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến doanh thu du lịch mà còn làm xấu đi hình ảnh quốc gia trong mắt bạn bè quốc tế.

ô nhiễm không khí đang ảnh hưởng đến mọi mặt đời sống con người
Ô nhiễm không khí đang ảnh hưởng đến mọi mặt đời sống con người

Biện pháp giảm thiểu ô nhiễm không khí

1. Vai trò của chính phủ

Chính phủ đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát và giảm thiểu ô nhiễm không khí. Nhưng làm thế nào?

  • Ban hành luật và quy định: Đặt ra các tiêu chuẩn khắt khe về khí thải cho xe cộ và nhà máy.
  • Tăng cường giám sát: Sử dụng công nghệ hiện đại để theo dõi chất lượng không khí và xử phạt nghiêm minh các trường hợp vi phạm.
  • Đầu tư vào giao thông xanh: Phát triển hệ thống xe buýt điện, tàu điện ngầm, khuyến khích sử dụng xe đạp.
  • Hỗ trợ chuyển đổi năng lượng: Từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng tái tạo như mặt trời, gió.

Một số thành phố đã áp dụng chính sách “ngày chẵn lẻ” cho xe cộ, giúp giảm 20-30% lượng khí thải từ giao thông. Đây là phương pháp khả thi và Việt Nam nên áp dụng tại các thành phố lớn để giảm thiểu ô nhiễm.

2. Vai trò của doanh nghiệp

Doanh nghiệp cũng cần phải có trách nhiệm với không khí chúng ta đang hít thở. Bạn có thể tưởng tượng một nhà máy không có ống khói không? Đó chính là mục tiêu của nhiều doanh nghiệp tiên phong trong việc áp dụng công nghệ sạch và quy trình sản xuất xanh.

Một số biện pháp cụ thể:

  • Đầu tư vào hệ thống lọc khí hiện đại
  • Chuyển đổi sang sử dụng năng lượng tái tạo
  • Tối ưu hóa quy trình sản xuất để giảm lãng phí và phát thải
  • Thực hiện các chương trình trồng cây, tạo “lá phổi xanh” cho cộng đồng

Có những công ty đã đặt mục tiêu “phát thải ròng bằng 0” vào năm 2050. Đó là một cam kết lớn, nhưng cũng là một bước đi cần thiết để bảo vệ bầu không khí của chúng ta.

3. Vai trò của công dân

Bạn có nghĩ rằng một cá nhân nhỏ bé như mình có thể làm gì để chống lại ô nhiễm không khí không? Câu trả lời là: Rất nhiều! Nếu mỗi người trong chúng ta đều thay đổi một chút, tác động tổng thể sẽ là rất lớn. Giống như câu chuyện về những hạt cát tạo nên sa mạc vậy.

Một số việc đơn giản mà bạn có thể làm:

  • Đi xe đạp hoặc đi bộ cho những quãng đường ngắn
  • Sử dụng phương tiện công cộng thay vì xe cá nhân
  • Tiết kiệm điện tại nhà và nơi làm việc
  • Hạn chế sử dụng túi nilon, chọn sản phẩm tái chế
  • Tham gia các chiến dịch trồng cây trong cộng đồng

Chỉ cần giảm 10% lượng điện tiêu thụ, mỗi hộ gia đình có thể giúp giảm 500kg khí CO2 mỗi năm. Mỗi người hãy có ý thức và chủ động thực hiện để giúp giảm tình trạng ô nhiễm không khí, bảo vệ sức khoẻ của cá nhân và cả cộng đồng.

4. Công nghệ mới và sáng tạo

Bạn đã bao giờ nghe về “cây nhân tạo” chưa? Đó là những tháp lọc không khí khổng lồ, có thể hút và lọc sạch hàng triệu mét khối không khí mỗi ngày. Tưởng tượng xem, một “cây” như vậy có thể làm sạch không khí cho cả một khu phố đấy.

Một số công nghệ đang được phát triển:

  • Vật liệu hấp thụ CO2: Có thể “ăn” CO2 từ không khí và biến nó thành vật liệu xây dựng.
  • Màng lọc graphene: Siêu mỏng nhưng cực kỳ hiệu quả trong việc lọc các hạt bụi siêu nhỏ.
  • Trí tuệ nhân tạo: Dự đoán và cảnh báo ô nhiễm không khí, giúp người dân và chính quyền có biện pháp ứng phó kịp thời.

Công nghệ không chỉ giúp chúng ta giảm thiểu ô nhiễm mà còn mở ra những cách thức mới để sống hài hòa hơn với môi trường. Từ những chiếc xe không người lái giúp tối ưu hóa lưu lượng giao thông, đến những tấm pin mặt trời siêu mỏng có thể dán lên mọi bề mặt, tương lai của chúng ta đang được vẽ nên bởi những ý tưởng sáng tạo và đột phá công nghệ.

Nhưng bạn có nghĩ rằng chỉ có các nhà khoa học mới có thể sáng tạo không? Không đâu! Mỗi chúng ta đều có thể đóng góp ý tưởng và hành động của mình để bảo vệ bầu không khí. Từ việc tự làm máy lọc không khí tại nhà bằng quạt và màng lọc HEPA, đến việc tổ chức các chiến dịch trồng cây trong cộng đồng, mỗi hành động nhỏ đều có thể tạo nên sự thay đổi lớn.

5. Trách nhiệm của công dân trong việc bảo vệ môi trường 

Tất cả chúng ta đều có trách nhiệm bảo vệ môi trường sống. Giống như một đội bóng, mỗi người đều phải làm tốt vai trò của mình để đạt được chiến thắng chung.

Vậy chúng ta có thể làm gì?

  • Thay đổi thói quen di chuyển:
    • Đi bộ hoặc đạp xe cho quãng đường ngắn
    • Sử dụng phương tiện công cộng thay vì xe cá nhân
    • Nếu cần sử dụng ô tô, hãy chọn xe điện hoặc xe hybrid
  • Tiết kiệm năng lượng tại nhà:
    • Tắt đèn và các thiết bị điện khi không sử dụng
    • Sử dụng các thiết bị tiết kiệm năng lượng
    • Cân nhắc lắp đặt pin năng lượng mặt trời
  • Tiêu dùng có trách nhiệm:
    • Chọn sản phẩm thân thiện với môi trường
    • Hạn chế sử dụng túi nilon và đồ nhựa dùng một lần
    • Ủng hộ các doanh nghiệp có chính sách bảo vệ môi trường
  • Tham gia hoạt động cộng đồng:
    • Tham gia các chiến dịch trồng cây
    • Tham gia các hoạt động làm sạch môi trường
    • Chia sẻ kiến thức về bảo vệ môi trường với người xung quanh

Nếu mỗi người Việt Nam tiết kiệm được 1kWh điện mỗi ngày, chúng ta có thể giảm được hơn 20 triệu tấn CO2 mỗi năm – tương đương với việc trồng 1 tỷ cây xanh đấy. Nhưng quan trọng hơn cả, chúng ta cần thay đổi cách nghĩ. Bảo vệ môi trường không phải là “hy sinh” hay “mất mát” gì cả. Ngược lại, nó mang lại cho chúng ta một cuộc sống khỏe mạnh hơn, một môi trường sống đẹp đẽ hơn, và một tương lai bền vững hơn cho con cháu chúng ta.

Cần chung tay bảo vệ môi trường để tránh những hệ luỵ về sau
Cần chung tay bảo vệ môi trường để tránh những hệ luỵ về sau

Đánh giá hiệu quả của các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm không khí

Bạn có bao giờ tự hỏi, trong số những biện pháp chống ô nhiễm không khí, biện pháp nào hiệu quả nhất không? Mỗi biện pháp sẽ có những ưu nhược điểm nhất định.

  • Luật pháp và chính sách:
    • Ưu điểm: Tác động rộng, có tính bắt buộc
    • Nhược điểm: Khó thực thi, có thể gây tốn kém cho doanh nghiệp
    • Hiệu quả: ★★★★☆ (4/5)
  • Công nghệ mới:
    • Ưu điểm: Hiệu quả cao, có thể áp dụng nhanh
    • Nhược điểm: Chi phí lớn, cần thời gian nghiên cứu và phát triển
    • Hiệu quả: ★★★★★ (5/5)
  • Giáo dục cộng đồng:
    • Ưu điểm: Tạo thay đổi lâu dài, chi phí thấp
    • Nhược điểm: Cần thời gian dài, khó đo lường hiệu quả ngắn hạn
    • Hiệu quả: ★★★☆☆ (3/5)
  • Phát triển giao thông công cộng:
    • Ưu điểm: Giảm khí thải từ phương tiện cá nhân, cải thiện lưu thông
    • Nhược điểm: Đầu tư lớn, cần thời gian xây dựng hạ tầng
    • Hiệu quả: ★★★★☆ (4/5)
  • Trồng cây xanh đô thị:
    • Ưu điểm: Cải thiện không khí, tạo cảnh quan đẹp
    • Nhược điểm: Hiệu quả giảm ô nhiễm không cao trong ngắn hạn
    • Hiệu quả: ★★★☆☆ (3/5)

Bạn thấy đấy, không có một phương pháp  nào có thể giải quyết hoàn toàn vấn đề ô nhiễm không khí. Thay vào đó, chúng ta cần kết hợp nhiều biện pháp khác nhau để tạo nên một quy trình tổng thể và vững chắc chống lại ô nhiễm.

Ví dụ, Singapore đã thành công trong việc cải thiện chất lượng không khí bằng cách kết hợp luật pháp nghiêm ngặt, đầu tư vào giao thông công cộng, và một chiến dịch giáo dục cộng đồng mạnh mẽ. Kết quả là, dù là một quốc gia nhỏ với mật độ dân số cao, Singapore vẫn duy trì được chất lượng không khí tốt hơn nhiều so với các nước láng giềng.

Ô nhiễm không khí không phải là một vấn đề đơn giản, nhưng nó cũng không phải là một thách thức không thể vượt qua. Với sự nỗ lực của chính phủ, doanh nghiệp, và đặc biệt là mỗi công dân, chúng ta hoàn toàn có thể tạo nên những thay đổi tích cực.

Hãy nhớ rằng, mỗi hơi thở của chúng ta đều có giá trị. Mỗi hành động nhỏ của bạn, từ việc chọn đi xe đạp thay vì ô tô, hay tắt một bóng đèn không cần thiết  đều góp phần tạo nên một bầu không khí trong lành hơn cho tất cả chúng ta.

Cuối cùng, hãy cùng nhau hành động vì một bầu trời xanh, vì sức khỏe của chính chúng ta và các thế hệ tương lai. Bởi vì, như một câu nói nổi tiếng: “Chúng ta không thừa kế Trái Đất từ cha ông, mà đang mượn nó từ con cháu chúng ta.” Hãy cùng nhau tìm hiểu ô nhiễm không khí là gì cũng như các giải pháp để ứng dụng vào thực tiễn hiệu quả nhất.

>> Xem thêm:

Ô nhiễm tiếng ồn là gì? Các biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn

Rác thải nhựa là gì? Nguyên nhân, tác hại và biện pháp xử lý

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *