Chưa có sản phẩm trong giỏ hàng.
Xút là gì? Ứng dụng của xút NaOH trong thực tế
Xút là hóa chất rất quen thuộc và được nhắc đến nhiều trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là lĩnh vực xử lý nước. Để hiểu rõ hơn về khái niệm xút là gì? Tính chất vật lý, hóa học của xút ra sao? Ứng dụng như thế nào? Các bạn hãy dành chút thời gian để theo dõi bài viết về hóa chất xút này nhé.
Xút là gì?
Xút hay Sodium Hydroxide là một hóa chất có đặc tính ăn da, hút ẩm mạnh, dễ chữa cháy, không mùi và rất dễ tan trong nước lạnh. Xút tồn tại ở dạng chất rắn (dạng viên hoặc vảy) màu trắng hoặc dạng dung dịch 50% và có công thức hóa học là NaOH.
Trong cuộc sống hiện tại, xút được sử dụng khá phổ biến, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp như dệt nhuộm, sản xuất giấy, chất tẩy rửa, xà phòng, sản xuất tơ nhân tạo… Từ năm 1998, nhu cầu sử dụng xút đã lên đến khoảng 45 triệu tấn/năm và sản lượng này vẫn tiếp tục tăng cho tới ngày nay.
Tính chất đặc trưng của xút
Tính chất vật lý
Xút tinh khiết được sản xuất ở dạng chất rắn có màu trắng dạng viên, vảy hoặc ở dạng dung dịch bão hòa nồng độ 50%. Xút hạt, xút vảy dễ hấp thụ CO2 có trong không khí để tạo thành muối cacbonat. Do đó, xút thường được bảo quản ở trong các bình có nắp kín.
Ở dạng rắn, xút hút ẩm mạnh, tan trong cồn, nước tạo thành dung dịch không màu, có tính kiềm mạnh. Phản ứng tỏa nhiều nhiệt. Ngoài ra, dung dịch xút có tính nhờn, ăn mòn da tay và các loại vải, giấy.
Đặc biệt xút sẽ mất ổn định khi tiếp xúc với hơi nước và các chất không tương thích. Ở trong dung dịch, xút tạo thành dạng monohydrat ở nhiệt độ 12,3 – 61,8 độ C với tỷ trọng trong dung dịch là 1,829 g/cm3 và nhiệt độ nóng chảy là 65,1 độ C.
Tính chất hóa học
– NaOH là một bazơ mạnh làm quỳ tím chuyển sang màu xanh còn dung dịch phenolphthalein thì chuyển sang màu hồng.
– Phản ứng với các axit và oxit tạo thành muối và nước.
NaOH + HCl → NaCl + H2O
CO2+ NaOH → Na2CO3 + H2O
CO2 + NaOH → NaHCO3
– Phản ứng với các axit hữu cơ để tạo ra sản phẩm là muối và thủy phân este.
CH3COOH + NaOH → CH3COONa + H2O
– Phản ứng với kim loại mạnh và tạo ra sản phẩm là bazo mới và kim loại mới.
2NaOH + Zn → Na2ZnO2 + H2
– Phản ứng với hợp chất lưỡng tính
NaOH + Al(OH)3 → NaAlO2 + H2O
Cách điều chế xút NaOH
Để sản xuất xút, chúng ta có thể điều chế bằng cách cho natri peoxit tác dụng với nước hoặc điện phân nước muối có màng ngăn. Trong quá trình điện phân dung dịch, muối sẽ được điện phân thành clo, hydro và xút.
Hai quá trình điều chế NaOH sẽ diễn ra như sau:
- Natri peoxit: Na2O2 + H2O → 2NaOH + 12O2
- Điện phân dung dịch muối ăn: NaCl + 2H2O → 2 NaOH + H2 + Cl2
Ứng dụng của xút NaOH trong thực tế
Ngày nay, xút được ứng dụng trong rất nhiều lĩnh vực, điện hình là:
Sản xuất dược phẩm
Aspirin là một loại thuốc giảm đau, hạ sốt quen thuộc trong ngành y tế và thành phần của nó có chứa gốc sodium của NaOH là natri phenolat.
Sản xuất công nghiệp
Sản xuất giấy
Xút được sử dụng để phân hủy ligin – chất có hại thường đi kèm với cellulose có trong bột gỗ, tre, nứa… dùng làm nguyên liệu sản xuất giấy.
Ngành dệt nhuộm
Xút được dùng để phân hủy sáp khô hình thành trong quá trình xử lý vải thô. Khi đã bị phân hủy, màu vải sẽ tăng thêm độ bóng và dễ dàng hấp thụ các màu nhuộm.
Hóa chất tẩy rửa
Xút được dùng để phân hủy các chất béo có trong mỡ của động vật để sản xuất xà phòng. Ngoài ra, xút còn được dùng trong để sản xuất các chất tẩy rửa khác như nước tẩy Javel, chất tẩy rửa đường ống nước, làm sạch các thiết bị công nghệ, tẩy rửa bể chứa, tẩy nhờn ở các lò vôi, vệ sinh lồng máy giặt.
Để tăng thêm tính hiệu quả của các chất tẩy rửa làm từ NaOH, bạn có thể pha với nước nóng để tăng tốc độ phản ứng.
Công nghiệp dầu khí
NaOH được dùng để điều chỉnh độ pH của dung dịch khoan, giúp loại bỏ sulphur và các hợp chất axit có trong tinh chế dầu mỏ…
Xử lý nước
Xút được dùng để tăng nồng độ pH của nước hoặc làm giảm các cặn bẩn trên đường ống cấp nước của bể bơi. Cụ thể thì khi nồng độ pH tăng đạt mức yêu cầu, các vi sinh vật sẽ sinh sôi và phát triển mạnh. Việc dùng dung dịch xút để làm tăng nồng độ pH sẽ giúp cho việc xử lý nước bằng phương pháp vi sinh vật diễn ra dễ dàng hơn.
Ngoài ra, xút còn được dùng để điều chỉnh độ pH và tái sinh nhựa trong quá trình trao đổi ion.
Trong ngành chế biến thực phẩm
Xút thường được dùng để loại bỏ các axit béo trong khâu tinh chế dầu động, thực vật trước khi sử dụng trong quá trình sản xuất thực phẩm. Ngoài ra, việc pha loãng NaOH còn được dùng để làm sạch các loại rau củ quả, loại bỏ các tạp chất, thuốc bảo vệ thực vật nhằm đảm bảo an toàn cho người sử dụng.
Xút có an toàn không?
Khi tiếp xúc với mắt
Khi xút tiếp xúc với mắt, mắt sẽ bị đỏ, chảy nước mắt và bị ngứa. Nặng hơn thì xút có thể hủy hoại thủy tinh và gây mù lòa. Nếu bị bắn lên mắt, bạn cần rửa ngay với nước sạch trong ít nhất 15 phút, cố gắng mở rộng mi mắt trong suốt quá trình rửa.
Khi hít phải bụi xút hoặc nuốt phải xút
Hít phải bụi xút sẽ gây ảnh hưởng đến hệ hô hấp, thậm chí nếu hít quá nhiều còn có thể làm hỏng phổi, gây tắc thở. Còn nếu uống nhầm phải xút, ruột sẽ bị nguy hiểm, nạn nhân thậm chí có thể bị ngất hoặc tử vong. Với trường hợp nạn nhân hít phải hơi xút, bạn cần đưa nạn nhân đến nơi thoáng khí. Nếu nạn nhân khó thở thì cần hô hấp nhân tạo ngay và đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất để xử trí tiếp.
Khi tiếp xúc với da
Đúng như tên gọi của mình là xút ăn da, xút có thể gây ăn mòn da, gây bỏng và thấm qua da khi tiếp xúc. Lúc này, da sẽ có triệu chứng là ngứa, bỏng, đóng vảy và tấy đỏ. Khi bị xút bắn lên da, bạn cần cởi bỏ quần áo, giày dép trên người, tránh để xút lây lan ra các vùng khác, sau đó dùng nước để rửa sạch lại trong tối thiểu 15 phút. Tiếp đến là trung hòa lại bằng axit axetic 2.5% cho đến kiểm tra pH chỉ còn khoảng 7.
Sau khi đã xử lý các bước như trên, bạn cần dùng băng mềm để băng kín lại vùng da bị bỏng để tránh xút ăn da rộng hơn. Với những trường hợp nghiêm trọng hơn, bạn cần dùng xà phòng để rửa sạch, sau đó bôi thêm kem chống nhiễm khuẩn và đưa tới cơ sở y tế gần nhất để kiểm tra, điều trị tiếp.
Chính vì những tác động trên mà khi làm việc với xút, bạn cần phải mang đồ bảo hộ lao động như quần áo, giày dép, khẩu trang, kính mắt,…. đầy đủ để hạn chế tối đa việc xút tiếp xúc trực tiếp với cơ thể mình.
Trên đây là những thông tin về xút là gì mà Primer muốn chia sẻ đến bạn đọc. Hy vọng rằng bài viết này sẽ đem lại cho bạn nhiều kiến thức bổ ích để biết cách sử dụng xút sao cho phù hợp và an toàn.
Hiện nay, Primer đang là đơn vị cung cấp máy lọc nước với đa dạng các dòng sản phẩm như máy lọc nước RO gia đình, máy lọc nước RO công nghiệp, máy lọc nước ion kiềm, bộ lọc nước đầu nguồn,… với nhiều mẫu mã, giá thành. Tùy vào nhu cầu sử dụng và tình hình kinh tế mà các bạn có thể đưa ra sự lựa chọn phù hợp cho mình. Hoặc nếu cần tư vấn thêm, bạn hãy liên hệ ngay tới số Hotline 1900 98 98 35 để được các tư vấn viên hỗ trợ tốt hơn.
